Konya Sarayönü Boyalı Köyü Tarihçesi
BOYALI KÖYÜ
a)Komşuları:Doğusunda Kadıoğlu Beldesi,
batısında Örnekköy ve Sarıkaya Köyü
güneyinde Karabıyık Köyü,kuzeyinde
Sülüklü beldesi ve Zaferiye Köyü
bulunmaktadır.
b)Köyün yüzölçümü: Tahminen 80.000
dekardır.
c)Yeryüzü şekilleri :Köy engebeli bir
arazi yapısına sahiptir. Yer yer küçük
tepecikler ve yükseltilere
rastlanmaktadır. Batı ve doğu yönünde
bulunan araziler genellikle düzdür. Köy
kuzeyden güneye doğru uzanan bir yamaç
üzerinde kurulmuştur. Boyalı İç Anadolu
Bölgesinin Cihanbeyli yaylası üzerinde
bulunmaktadır.
d)İklimi: Köyde karakteristik karasal
iklim hüküm sürmektedir. Ekim Kasım ve
Nisan Mayıs aylarında bolca yağmur
yağmaktadır. Eylül sonlarından itibaren
yoğun sisli günler başlar. Ocak
ortalarına kadar devam eder. Kışları kar
yağışlı ve kuru ayazdır. Kışları
sıcaklık -15,-20 ° C ye kadar düşer.
Karın erimesiyle birlikte bahar ortasına
kadar aşırı çamurlaşma görülür.
e)Toprak ve Ekime
elverişliliği:Boyalının tarım toprakları
her yıl kullanılmaya müsait değildir.
Toprak demir bakımından fakirdir.
Tarlalar bir yıl ekilir,bir yıl nadasa
bırakılır. Kuzey bölgesindeki tarlalar
taşlıktır.
f)Akarsuları ve Durgun Suları:Köy
sınırları içerisinde iki köy çeşmesi
dışında, köyün güneydoğu çıkışında Dere adı verilen mevkide de bir kaynak su
bulunmaktadır. Fakat Toprak yapısı çok
geçirgen olduğu için bu su bir miktar
yok aldıktan sonra kaybolur. Köyde
durgun su bulunmamaktadır. Köyün yer
altı su kaynakları yetersizdir.
D.S.İ.'nin yapmış olduğu muhtelif
araştırmalarda yeterli su
bulunamamıştır.
g) Mesire yerleri ve Tabii
Güzellikleri:Boyalı ve bu havalideki
bütün köylerin ortak mesire yeri
karabıyık sınırları içinde kalan Kayalı
Boyalı adı verilen dar ve küçük bir
vadidir. Burası küçük bir derenin
bulunduğu yamaçlarda da karaağaç,meşe
dağ eriği gibi ağaçların
bulunduğu ,bahçelik bir yerdir. Bunun
dışında yağmur duasına çıkılan
Boyalı'nın en yüksek mevkii olan Ziyaret
adlı bir bir mevkii vardır.
TARİHÇESİ
a)Adını nereden almaktadır? Önceden
Hazırlı beldesinin yaylası olarak
kulanılan yerleşim yerinin eski adı
Bahar Yaylası olarak bilinmektedir. Bir
rivayete göre köyün adı ,Bu iki
kelimenin geçirdiği söyleyiş değişikleri
sonunda Boyalı adını vermişlerdir.
b)İlk yerleşenler ve yerleşme maksadı :
Doğudan gelerek Hazırlı kasabasına
yerleşenleşenlerden bir kısmı yayla
olarak kullanılan Boyalı'ya daimi
meskenler kurarak Boyalı'ya
yerleşmişlerdır. Köyün komşuları olan
Zaferiye ve Kadıoğlu'da Hazırlı'dan
gelmedir. Köy ilerleyen yıllarda doğudan
da göç almıştır. Köy kesin olmamakla
beraber 105-106 yıl kadar önce
kurulmuştur. İlk yerleşim beş hanedir.
Hayvancılık için bu bölgeye
yerleşmişlerdir. Köy önce Cihanbeyli
ilçesine daha sonra Yunak ilçesine
bağlanmıştır. Köyün üzerinde yerleştiği
yerde eskiden kalma örenler ve
mezarlıklar bulunmaktadır. Batı mahalle
tabir edilen mevkide çeşmenin üzerinde
Latince kabartma yazılı bir taş
bulunmaktadır.
YAŞAYIŞ
a)Ev Yapıları ve iç tezyinatı : Evler
çoğunlukla tek katlı ve kerpiç olup
toprak damlıdır. Damlara çorak adı
verilen kıl yayılarak sudan korunur.
Köyde birkaç tane de ev iki katlıdır.
Evlerin temelleri taş, duvarlar kerpiç
Son zamanlarda briket yada
tuğla ,üzerleri direk ve hasır kamışla
örtülü ve üzerinde toprak bulunmaktadır.
Evlerin akmaması için de toprağın
üzerine Çorak adı verilen beyaz renkte
bir kıl atılmakta .Evler üç ve altı
odalıdır . Odalar da birer pencere
bulunmaktadır. Köyde yeni yapılan evler
betonarmedir .Hatta mineral sıvı da
kullanılmaktadır. Tuvaletler evden ayrı
ve oldukça uzakta yapılmıştır. Mutfak
bölümüde evin dışında yapılmıştır. Evin
bölümlerinin böyle darma dağınık
olmasının sebebi olarak kokudan
korumadan ziyade daha geniş ev arsası
tutabilmekdir.
b)Aile Tipi ve Aile Nüfus sayımı
Ortalaması: Köydeki hane sayısı 240'tır.
Her evde ortalama 5-10 arasında nüfus
bulunur. Evlenen kızlar ve erkek
çocuklar babalarından ayrıldığı , erkek
çocukların bir zaman babaları ile
birlikte kaldıkları da görülmektedir.
Çekirdek aile tipinin farklı bir formuna
rastlanır. Şöyle ki ,evin en küçük erkek
çocuğu babanın yanında baba ölene kadar
kalır.
c) Aile yapısı: Yeni evlenenler önce
dini nikahla evlenir. Sonra resmi
nikahla evlenir. Bir kısım aileler ise
çocuklarının nüfus cüzdanı lazım olduğu
zaman resmi nikahlarını yaptırırlar.
Ailede ,aile reisinin sözü geçer.
Kadınlar eşlerine bağlıdır. Eşler
arasında boşanma yok denecek kadar
azdır. Genç yaşta eşi ölen kadın ,çocuğu
varsa çocuklarının başında durur,ikinci
evlilik yapmaz. Erkek çocuklara daha çok
önem verirler. Hatta kız çocuğu olup da
erkek çocuğu olmayanlar da ikinci bir
evlilik yapabilmektedir. İkinci evlilik
genellikle bu nedenle yapılır. Böyle
ikinci evlilik yapanlar 10 kişi
kadardır. Avrupa'da işci olabilmek için
eşinden anlaşmalı olarak boşananlar da
bulunmaktadır. Son yıllarda daralan
geçim kaynakları sebebiyle ailelerdeki
çocuk sayılarında azalmalar
görülmektedir Köylünün “Memur işi “
adını verdiği üç çocuğu geçmeyen
ailelerde artış vardır. c) Komşuluk
Münasebetleri Köy halkının komşuluk
münasebetleri yoğundur. Birbirlerinin
yardımlarına koşarlar. Kız verme kız alma yada
herhangi bir taşıt alınması
söz konusu olduğunda hayırlı olsun
ziyaretleri yapılır. Cenaze çıkan ev
günlerce dolar boşalır. Hastalık ve hac
ziyaretlerine bütün köylü iştirak etmeye
özen gösterir. Özellikle birbirlerine
akraba komşular arasındaki gidip
gelmeler ve birbirlerine tutkunluk
vardır. Kan davalı aileler birbirlerinin
bulundukları yerler de bile bulunmak
istemezler. Evlerini bile köyün dış
semtlerine taşıyanlar olmuştur.
d)Nüfusu: 2000 nüfus sayımına göre köyün
nüfusu 554'dür. Bunun 312'si kadın 242
'si erkektir. Evlerde en az 3 en çok 10
çocuk bulunmaktadır.1980'den sonra
köyden kente göç yaşanmış ve köy büyük
oranda boşalmıştır. Köyden geçim
sıkıntısından olduğu kadar ,hali vakti
yerinde olanlar da şehre göçmektedir.
Konya'da oturan ve durumu iyi olanlar
ticaret ve nakliyecilikle
uğraşmaktadırlar. İş amacıyla Avrupa'ya
gidenlerin dışındakiler daha çok
Denizli'ye göçmektedir. Son beş yıldan
bu yana köye geri dönenler ve köyden
şehre göçmeler devam edegelmektedir.1999'daki
ekonomik krizin işsiz bıraktığı
aileler ve gençler köye dönmüşler ve
köyün nüfusu bu münasebetle arızî bir
artış göstermiştir. Köyün ihtiyarları
kışı Konya'daki dairelerinde geçirirler.
Köy şu anda 60 hane civarındadır.
e)Gelenek ve Görenekler: Köy halkı doğu
illerinden geldiğinden kültür eski
gelenek göreneklere şekillenmektedir.
Kadınlar yabancı erkeklerin yanında
oturmazlar,yabancıların bulunduğu yere
gitmezler. Misafirlere ikram edilecek
çay ve yiyecekleri kadınlar hazırlar.
Misafir odasının kapısına kadar
getirir , kapıyı vurur,böylece eşine
haber verir,içeriye görünmezler. İçecek
ve yiyecekleri eşi içeriye alır. Kendi
aralarında kürtce konuşurlar.
Misafirperverdirler. Odaya giren yabancı
büyüklere saygı gösterirler. Ayağa
kalkarlar. Odanın baş köşesinde yer
verirler. Kürt olmayan köylerden kız
almazlar. Kadınlar şalvar
giyerler ,başları örtülüdür. Kızlar4
nişanlanıncaya kadar başlarını
örtmezler,Nişanlanmalar görücü usulü ile
yapılır. Oğlan tarafı uygun gördüğü
kızın ailesine giderek ister. Kız ailesi
müspet cevap verirse ,oğlan tarafını
akşam yemeğine davet eder. Oğlan tarafı
yakın akrabaları ile gider. Bir iki gün
sonra oğlan tarafı kız tarafını yemeğe
davet eder. Bu işlere söz kesme derler.
Başlık parası 15 yıl öncesinde
kalmıştır. Nişan söz kesiminden bir
müddet sonra yapılır. Nişanda kız tarafı
oğlan tarafına yiyecek hazırlar.
Davetlilerle beraber yemek yenir.
Davetliler ayrıca çerez adı verilen
lokum,fındık,fıstık,şeker karışımı ikram
edilir. Kız ve oğlan yüzükleri takılır.
Kızlar kendi aralarında eğlenirler,nişan
merasimi böylece biter. Ayrıca takılar
takılır,şerbet içilir. Bazende bu
şekilde tören yapılmaz. Söz kesilince
yüzük takılır nişanlanmış olur. Eskiden
kızlar ilkokulu bitirir bitirmez
nişanlanırken son yıllarda evlenme yaşı
yukarıya doğru çıkmıştır. Düğün: Eskiden
olduğu gibi 15 yaşından itibaren
erkeklerde görülen evlenme ortadan
kalkmıştır .Şimdilerde askerliğini
yapmış olanlar evlendirilmektedir. Düğün
başlayacağı hafta başında köy halkına
davetiye gönderilir. Düğünler Perşembe
günü başlar Pazar günü biter. Perşembe
günü oğlan evine bayrak dikilir.
Düğünler davul zurna eşliğinde yapılır.
Genellikle akşamları gençler toplanır.
Oğlan evinin önünde halay çekerler.
Yaşlılar odada oturur. Kendi aralarında
oyunlar çıkarır, eğlenirler. Odadakilere
çay ikram edilir . Halk hayırlı olsun
demeye gelir; gelenlere şeker ikram
edilir. Cumartesi akşamı oğlan evinin
kadınları toplanır. Kız evine kına
yakmaya giderler. Pazar günü düğüne
gelenlere yemek verilir. Pazar günü
öğleye doğru oğlan araçlara binilerek
kız evine gidilir. Kızın çeyizleri senet
karşılığı yazılarak oğlan evine gider.
Yol üzerinden bir mezarlığın etrafında
dolaşarak ahiret fikri ve evliliğin
mezara kadar olacağı fikri uyandırılır.
Damat adayı kız evine gelin almaya
gitmez. Gelin oğlan evine indirildikten
sonra ,düğün merasimi biter. Bayraklar
evin çatısından indirilir. Davetliler
hediyelerini önceden oğlan evine
verir .Para takacaksa kapalı bir zarfa
koyarak verir. Davetler : Köylüden biri
herhangi bir taşıt aldığı zaman ,yada
başına bir musibet geldiği zaman
köylüden yakınlarını,komşuları ve
imamlarla öğretmenleri iftara çağırır.
Taziyeler :Köylüden biri vefat edince
eğer başka ölen olmazsa kırk gün boyunca
ziyarete gidilir .Gelenlere çay ikram
edilir. Uzaktan gelenlere yemek verilir.
40.gününde yemek verilir . Gelenler
Kur'an okumayı bilirlerse önce oturur
okurlar sonra ayağa kalkıp baş sağlığı
dilerler. Bilmiyorlarsa hiç oturmadan
baş sağlığı dileyip otururlar.
Perşembelik: Perşembe
akşamları,yoksulara ve yabancılara
ekmek,peynir,zeytin yoğurt gibi
yiyecekler verilir. Buna perşembelik
denir. Cuma günleri öğleye kadar
çalışmazlar. Salı günü uzun yolculuğa
çıkmazlar.
f)Giyimleri: Geleneksel bir giyim
anlayışı yoktur. Kadınlar şalvar
giyerler. Başlarını örterler. Kızlar
evleninceye kadar başlarını örtmezler.
Erkekler ceket ,pantolon ve kasket
kullanırlar İhtiyarlar köstekli saat
kullanır. Yelek giyme adeti vardır.
g)Okulla olan münasebetleri: Herhangi
bir resmi işleri olmadıktan sonra okula
pek uğramazlar. Okulda yapılan voleybol
maçını izlemeye ve oynamaya gelenler
olur. Okula yardımcı olmasalar da okulla
günlük hayatlarında Okul köyde ilk
olarak 1952 yılında kurulmuştur.
İlerleyen yılarda iki derslik ilave
edilmiş (1970'lerde )tir. 1994 yılında
köye pilot ilköğretim sıfatıyla ikinci
kademe binası yapılmıştır.
h)Yönetim Durumu: Köy muhtarlıkla
yönetilmektedir. Muhtar ve köylülerin
işbirliği ile köyün yolu,içme suyu
yapılmış,elektrik getirilmiş. Yine köy
halkının katkılarıyla okulun bahçe
duvarı yapılmıştır. Köy halkı tarafından
köye iki tane cami yaptırılmıştır. Köyün
sorunları köy muhtarı , imamlar ve
öğretmenlerin işbirliği ile çözülmeye
çalışılmaktadır.
i)Sağlık Durumu : Zamanında veremden
ölüm vakaları olmuş. Şimdi öyle bir
durum yok .Kış hastalıklarına rastlanır.
Köyün sağlık ocağı olmasına rağmen şu
anda ebe hemşire yoktur. Sağlık Ocağı
hemşireler tarafından lojman olarak
kullanılmaktadır. Doğumlar köyde
yaptırılmaktadır. Acil vakalar şehre
götürülmektedir. Yıllık ölüm sayısı 6-7
civarındadır. Köyün sağlık ocağında daha
önce ebe bulunmuştur.
i)Ulaşım durumu :Köy yolu stabilizedir.
Sarayönü'ne uzaklığı 73 kilometredir.
Konya'ya uzaklığı 127 kilometredir. Köy
otobüsü Pazartesi ,Çarşamba ve Cuma
günlerin sefer yapılmaktadır. Halkın
kalabalıklaştığı ekiş ,nadas, holder ve
şeker gübresi atımında sefer sayısı
artarken 1999'dan beri Kuyulu Sebil
köyünün otobüs olarak yeni köyün
yolcularını alması sebebiyle otobüs
seferleri artık haftada üç günü
geçmemektedir. Otobüs sabah ezanı ile
birlikte köyün içinden yolcularını
toplayarak Sarayönü'ne uğrayıp Konya'ya
gider. Konya'dan köye 12:00 ile 13:00
arası hareket eder. Bunun dışında ulaşım
özel araçlarla sağlanır. Köy Kadıoğlu,
Zaferiye ve Sülüklü'ye 10'ar km.dir.
Örnek köye 7 km, Karabıyık köyüne 5
km.dir. Köyler arsında ulaşım yine özel
araçlarla sağlanır.
j)Haberleşme Durumu: Köyde telefon
santrali ve p.t.t lojmanı bulunmaktadır.
Hemen Hemen her evde telefon
bulunmaktadır. Yolun açık olduğu
zamanlar haftada bir Perşembe günü
postacı gelmektedir. Gazete
bulunmaktadır. Fakat otobüs sipariş
verildiği zaman getirilmektedir. Radyo
ve televizyon yayınları takip
edilebilmektedir. Halkın % 85 inin
televizyonu vardır. Birkaç istisnanın
dışında her evde çanak anten vardır.
Halkı ilgilendiren ilanlar cami
hoparlöründen yapılmaktadır.
k) Aydınlanma :Aydınlanma elektrikle
yapılmaktadır. Elektrik kesildiği
zaman , aydınlanma Gaz lambası ve mum ile yapmaktadır.
l)Yakacak Durumu : Yakacak olarak odun kömür,
tezek ,kerme,saman ve tahıl sapı
kullanılmaktadır. Sobalar tuğlalı ve
kovalıdır. Elektrik sobalarından da
yararlanılır.
m) Dini durum :Köyde köylüler tarafından
yaptırılan iki tane cami vardır. Her caminin
imamı kadroludur. Köy halkı dinine bağlıdır.
Cuma namazına halkın tamamı katılır.
n)Beslenme Durumu : Besin maddeleri olarak
köyde süt , yoğurt,
peynir,çökelek ,yağ,mercimek ve yumurtadır.
Bunun dışındaki besin maddeleri satın alınır.
Yemek pişirmek için tüp gaz kullalınılır.
Elektrik ocağından da yararlanılır. Yemekler
yerde ve kapda yenir .Öğle yemeğinin terk
edildiği gözlenmektedir. Bu yüzden
öğrencilerin beslenme sorunları
olabilmektedir.
o)Temizlik Evler yılda bir iki defa badana
yapılır. Lağım ve kanalizyon yoktur. Genel
olarak haftada bir defa banyo yapılır. Bir çok
evde banyo yoktur. Banyo için büyük leğenler
kullanılır.
p)Köye getirilmiş Devlet Hizmetleri ve Halkın
bundan Yararlanmaları : Köye okul 1952 yılında
yapılmıştır.1970'li yıllarda iki derslik ilave
edilmiş.1994'de ikinci kademe binası
yapılmıştır. Yol stabilize olarak 1973 yılında
açılmıştır. Yol halen stabilizedir. Karlı ve
yağmurlu havalarda ulaşım aksamaktadır.
Elektrik köye 1975 yılında getirilmiştir. İçme
suyu şebekesi 1982 yılında döşenmiş ve her eve
içme suyu götürülmüştür. Ayrıca hemen her evin
bir su kuyusu vardır. Köyde iki tanede çeşme
vardır.1998 yılında içme suyu içme suyu
ulaşmayan yerler ilave şebeke ve su deposu
yapılmıştır. Sağlık ocağı 1980'li yıllarda
yapılmış,ebe gelmiştir.Şu anda ebe yoktur.
P.T.T. binası ve lojmanı bulunmaktadır. Oda
1980'li yıllarda yapılmıştır.
EKONOMİK DURUM
A)Geçim kaynakları ve Ürünler : Tarım Köy
halkı tarım ve hayvancılıkla geçimini
sağlamaktadır. Buğday ,arpa,yulaf,yeşil
mercimek ve nohut ekilmektedir. Köyün ekilen
arazisi 57.000 dekardır.20.000 dekarda mera
vardır.1966 yılında köylüye toprak
komisyonundan sonra hane sahibi olanların
toprakları yoktur. Akarsu olmadığı için meyve
sebzecilik yapılmamaktadır. Hayvancılık : Her
hane halkının en az bir ineği vardır. Yine her
hane tarafından 50-250 arasında değişen
oranlarda koyun yetiştiriciliği yapılmaktadır.
Dana yetiştiren aileler de bulunmaktadır.
Hayvancılık ilkel ahırlarda yapılmakta olup
modern besicilik yoktur.
B)Diğer geçim kaynakları: Tarım ve
hayvancılığın dışında nakliyecilikle
uğraşanlarda vardır.
c)Geçim Durumu ve Ailelerin Yıllık gelir
Ortalaması: Çok ciddi anlamda geçim sıkıntısı
çeken hane yoktur. En düşük geliri olan 1.200
milyon Tl. civarında gelir sahibidir.(2000)
D)Eline ihtiyaç üzerinde gelir geçmesi
durumunda Konya'dan daire alma yada kamyon
satın alma biçiminde yatırım araçları
kullanılmaktadır. Parayı besiciliğe
bağlayanlarda vardır.
EĞİTİM - ÖĞRETİM DURUMU
Okuma yazma bilenler %80, bilmeyenler %20
civarındadır. 1981-1982 eğitim ve öğretim yılında Atatürk'ün 100. Doğum yılı nedeniyle
okulda okuma-yazma kursu açılmış olup 106
kadın 18 erkeğe okuma yazma belgesi
verilmiştir.40-50 kişi ilkokulu dışardan
bitirilmiştir. Köydeki ilköğretim okulu 1997
tarihinden itibaren mezun vermeye başlamıştır.8
yıllık zorunlu eğitime köylünün yarısı itibar
etmemiş gözükmektedir. Yüksek eğitimi yaklaşık
10 kişi bitirmiştir.
SOSYAL DURUM VE DİĞER GÖZLEMLER
Köylü gitgide şehirli bir tarzda yaşama
yönelmektedir. Evlenme yaşı yukarı çıkmıştır.
Nüfus artış hızı durmuştur. Bunda küçülen
tarım arazileri ve baş gösteren işsizlik
sorunları etkili olmuştur. Köyde işsiz genç
nüfusta büyük bir artış vardır. Konya'da
kunduracılık sektöründe çalışan gençlerin
büyük bir kısmı köye göçmüştür. Köyden kente
kentten köye göç hala devam etmektedir.1997 yılına göre şimdi köydeki hane sayısında yaklaşık 10 hanelik bir artış gözlenmektedir.
Köylüler boş zamanları kahvede oturarak ya da
avcılık yaparak geçirirler. Tarlada kadınlar
çalışmazlar. Başkasının işinde çalışmayı ayıp
sayarlar. Ameleciliği kesinlikle yapmazlar.
Köylünün ekonomik durumunu temelinden sarsan
Harmana alış-veriş işi insanları devamlı
olarak borçlu durumda yaşar hale getirmiştir.
Son yıllarda toprak damlı, evler çatılan makta
evlerin pencereleri kapıları demir kapakla
kapatılıp boyanarak badanalanarak yada çeşitli
sıvalarla sıvanarak bakımlı bakımlı ve
gösterişli hale getirilmektedir. Köydeki ağaç
sevgisi giderek artmaktadır.
